Tái cấu trúc cuộc đời - Biên tập lại bộ phim đời mình

Cuộc đời, cũng giống như tài chính, cần một danh mục đầu tư được quản lý cẩn thận. Danh mục ấy không chỉ là những gì bạn sở hữu – công việc, đam mê, mối quan hệ – mà còn là gì nữa?

Xin chào cả nhà, đợt này mọi người ổn cả chứ?

Bài hôm nay là một số cập nhật ngắn gọn nhưng rất chi tiết về mình trong thời gian qua cũng như tương lai sắp tới. Nếu bạn cũng đang loay hoay làm gì tiếp theo với chính bản thân, không biết nên phát huy điểm mạnh của mình thế nào để “tốt đời đẹp đạo” nhất có thể, đồng thời cũng áp lực vì thấy xung quanh ai cũng tài cũng giỏi (và cũng giàu), thì chúng ta có nhiều điểm giống nhau rồi đấy!

Mình muốn rủ bạn cùng mình Tái Cấu Trúc cuộc đời.

Cuộc đời, cũng giống như tài chính, cần một danh mục đầu tư được quản lý cẩn thận. Danh mục ấy không chỉ là những gì bạn sở hữu – công việc, đam mê, mối quan hệ – mà còn là cách bạn phân bổ thời gian, năng lượng, kỳ vọng, quản trị rủi ro và xử lý các vấn đề phát sinh. Trong hành trình này, mình đã trải qua một giai đoạn dàn trải, để rồi nhận ra rằng đã đến lúc phải tái cấu trúc lại cuộc đời, để sống hạnh phúc và hiệu quả hơn.

Phải tự tay cắt những đoạn quay đã tốn công tốn của, vì nó không còn phù hợp với tổng thể bộ phim nữa là việc rất đau đớn và nhiều tiếc nuối. Nhưng ta buộc phải làm thế nếu muốn có một bộ phim mạch lạc, có đầu có đuôi, có diễn biến, có tiến triển. Với cuộc sống cũng vậy và mình gọi quá trình này là tái cấu trúc danh mục cuộc đời.

1/5. Danh mục cuộc đời: Dàn trải và hệ quả

Một danh mục đầu tư bị phân tán

Trong nhiều năm qua, mình đã song song đảm nhận nhiều vai trò: một công việc full-time tại công ty Nhật giúp mình học hỏi về hệ thống và học về ngành sản xuất, supply chain, FDI rất nhiều, công việc dạy học và dịch thuật tiếng Hàn, tiếng Anh mang lại nhiều cơ hội tiếp xúc nhiều người ở các ngành nghề khác nhau, mang lại thu nhập đa dạng và thỏa mãn đam mê giảng dạy (các job tốt nhất về thu nhập của mình là dịch nói B2B), một startup EdTech xây dựng nền tảng học ngôn ngữ (đã được back up bởi một tập đoàn IT rất mạnh của VN mình, mình rất tự hào và học hỏi được nhiều từ dự án), cùng với đó là làm phim độc lập (một dự án dài đang dở, một dự án phim hoạt hình mình mới xin rút, và hai phim ngắn trong năm nay). Ngoài ra, mình còn tham gia tuyển sinh cho một trại hè làm phim dành cho các bạn tuổi teen nữa. (Có bạn bé 10-15 tuổi nào muốn đi học làm phim không ạaaa?)

Sương sương là 5 công việc.

Câu hỏi thử thách với mình chính là mỗi lần giới thiệu bản thân, và phải lựa chọn công việc và danh tính mình muốn giới thiệu mình là.

Và mình không làm chỉ để lấy name hay lấy kinh nghiệm sương sương. Mình làm thật.

Làm gì cũng hết sức hết lòng, và kết quả là: Kiệt sức.

Mình đối mặt với burnout, sự mệt mỏi, không chăm sóc bản thân tốt, và các mối quan hệ bị ảnh hưởng – có thể tình hình đã có vấn đề từ trước, nhưng mình đã không đủ sức khỏe hay tỉnh táo để nhận ra và ưu tiên xử lý.

Giác ngộ

Quá trình này không đột ngột, mà phải trải qua rất nhiều sự kiện, mình mới nhận ra có gì đó sai sai.

Inciting incident là khi tự mình quyết định phải chìa tay ra nhờ cứu giúp. Một người bạn rất tốt của mình đã dành cho mình 2 tiếng để liệt kê hết tất cả những việc mình làm, thời gian làm những việc đó, và nhìn lại thời gian biểu.

Bạn hoảng hốt bảo mình:

“Vậy tối đa một ngày cậu chỉ ngủ 5 tiếng?”

Thế là mình nhận ra:

Mình ứ ổn rồi.

Mình nhận ra rằng, để tiếp tục, mình cần tái cấu trúc lại danh mục cuộc đời: xác định điều gì quan trọng nhất, phân chia thời gian ra sao, cân đối giữa thu nhập, đam mê và sức khỏe.

2/5. Hành trình tái cấu trúc: Bắt đầu từ bản thân

Trong 2-3 tháng qua, mình đã thay đổi cách sống.

Mình nấu ăn tại nhà nhiều hơn, giảm các cuộc gặp không rõ mục tiêu, và đầu tư vào tập luyện.

Mình sẽ mãi biết ơn người bạn đã hướng dẫn mình ăn IF, kiểu một cuộc điện thoại thay đổi ván cờ luôn 😂🎁. Mình nhẹ nhõm hơn, giảm cân đáng kể (từ 57.3kg ngày 13/2 xuống 54.7kg ngày 15/3 sau vài tuần ăn IF (chính xác là 4 tuần). Gần đây cân lại thì mình 53.5kg ngày 3/5, và mục tiêu là 48-49kg để khỏe và lean hơn, và chất lượng cuộc sống cải thiện rõ rệt. Những thay đổi nhỏ (nhưng rất to) này đã giúp mình nhận ra rằng ưu tiên bản thân là bước đầu tiên để tái cấu trúc.

Trước đấy vài năm thì cân nặng của mình có lúc suýt soát đầu 7 huhu. Mình đã bỏ bê bản thân và stress nặng nề mà không hề biết.

Từ khi dành thời gian cho bản thân nhiều hơn, ăn uống tập luyện có chủ đích, mình cảm giác lấy lại được sự chủ động thật sự cho đời sống của chính mình, không còn cảm giác vay mượn thời gian hay sự hiện diện nữa.

Mình cũng bắt đầu xem xét lại các công việc và dự án.

Không phải vì mình không còn yêu thích chúng, mà vì mình ý thức rằng năng lượng và sự tập trung của mình có giới hạn.

Mỗi công việc, job, gig, dự án không chỉ cần thời gian mà còn đòi hỏi gặp gỡ, làm việc với con người, rất nhiều năng lượng để giao lưu, cân đối, điều phối các thứ, và mình chắc chắn là áy náy nếu nhận việc mà không làm tốt. Để phá vỡ vòng lặp mệt mỏi, mình quyết định dừng lại một số cam kết. Điều bất ngờ là đồng đội của mình đã ủng hộ và chúc may mắn cho mình ở chương tiếp theo tạm thời không-có-nhau, mang lại niềm vui và động lực lớn lao để mình tiếp tục công cuộc biên tập lại đời sống của mình.

3/5. Tái cấu trúc không gian sống: Trở lại Sài Gòn?

Tái cấu trúc không chỉ là về công việc, mà còn là về nơi sống.

Trong một bài viết trước, mình từng nhắc đến “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” – năng lực cá nhân, mảnh đất phù hợp, và bối cảnh xã hội. Gần đây, mình nghĩ nhiều đến việc trở lại Sài Gòn để theo đuổi làm phim chuyên nghiệp – điều mình luôn muốn nhưng chưa bao giờ “all-in”.

Mình có thể vượt sướng không?

Khác với những ngày đầu vào Sài Gòn hồi mới du học về (trước khi lại nhao ra Hà Nội đuổi theo những điều khác quan trọng khi ấy), khi mình vượt qua khó khăn với niềm hạnh phúc của một thanh niên mới bước chân ra đời, lần này mình sẽ phải “vượt sướng” – vượt qua sự tiện nghi, an toàn của Hà Nội: gia đình, bạn bè, căn bếp mới mà mình yêu thích 😭😭, và mạng lưới mối quan hệ cho mình rất nhiều cơ hội.

Chuyển đến (lại) Sài Gòn là bước ra khỏi vùng an toàn, dấn thân vào một bản đồ game mới đầy lạ lẫm, nhưng mình tin rằng Sài Gòn sẽ mang đến những “hộp quà” mà mình thực sự kiếm tìm. Hiện tại, mình đang cân nhắc kỹ lưỡng, làm toán và suy nghĩ rất nhiều (đã dốt Toán thì chớ huhu).

4/5. Hiện tại: Mình đang chọn gì

Hiện tại mình vẫn đang trong quá trình trao đổi với bản thân, với những anh chị, bạn bè trong ngành mình quan tâm, với những người bạn mình tin tưởng để xin thêm ý kiến.

Khoanh vùng lại, mình muốn đầu tư hơn vào một nghề nghiệp trong ngành phim ảnh, gắn bó với nó, lên và xuống cùng nó — hơn là giữ một khoảng cách an toàn như trước đến nay. Ngoài ra, mình muốn duy trì và mở rộng lớp tiếng Hàn, vì nó được xây dựng dựa trên 2 đam mê mình đã nuôi dưỡng rất nhiều năm: Ngôn ngữ và Giáo dục.

Tổng hợp lại, các hoạt động sắp tới của mình, sẽ xoay quanh 3 trụ cột chính: Điện ảnh, Ngôn ngữ, Giáo dục — nhưng hướng tới tất cả đều qua lăng kính Kinh doanh. Mình sẽ tiếp tục chung tay góp sức với các cơ hội bên ngoài nếu phù hợp, nhưng sẽ cần chọn lọc và cân nhắc hơn rất nhiều, để đảm bảo chất lượng của việc mình có mặt là đủ tốt và xứng đáng — mình không muốn những kết quả bình bình mediocre. Và như thế cũng để mình bảo toàn năng lượng của bản thân, để có quỹ sức khoẻ và thời gian đầu tư cho những việc mà mình kỳ vọng nghiêm túc là nó phải-ra-kết-quả.

Chào mừng Minivan đến với kỷ nguyên ưu tiên chính mình, danh mục cuộc sống gọn gàng hơn, rành mạch tỉnh táo hơn, trong một cơ thể khoẻ mạnh xinh xắn hơn. Chiến thôi!!! :)

5/5. Tái cấu trúc như dựng một bộ phim: Những cắt gọt đau đớn nhưng đẹp đẽ

Vẻ đẹp của sự cắt tỉa, lựa chọn

Tái cấu trúc cuộc đời không dễ. Nó giống như biên tập một bộ phim: từ vô số nguyên liệu, mình phải quyết định cái gì giữ, cái gì bỏ, cái gì đẹp nhưng không phù hợp với tổng thể.

"Vẻ đẹp của việc biên tập" trong làm phim, đặc biệt là ý tưởng bỏ đi "một số phần thịt" (leaving out some meat), ám chỉ đến kỹ năng của một người dựng phim (editor) trong việc loại bỏ một cách chiến lược các cảnh hoặc yếu tố có thể được coi là không cần thiết hoặc gây mất tập trung, cuối cùng là củng cố câu chuyện và tạo ra một sản phẩm cuối cùng hấp dẫn hơn. Quá trình này bao gồm việc lựa chọn có chủ ý để tập trung vào những khoảnh khắc và mối quan hệ có tác động nhất, thường dẫn đến một câu chuyện súc tích hơn và có sức cộng hưởng về mặt cảm xúc.

(AI sàng lọc và tổng hợp về công việc biên tập, dựng phim)

Quá trình này đầy đấu tranh và đôi khi đau đớn phết (thực sự là đau dã man, khi nhìn lại những lựa chọn sai, những lúc mình lạc bước), nhưng mình tin vào vẻ đẹp của việc tái sinh.

Tin là, mỗi sớm mai dậy là một cơ hội để mình chọn lựa.

Một danh mục sống gọn gàng, tập trung, với ROI (tỉ lệ lợi nhuận) hy vọng là tốt hơn, sẽ giúp mình hạnh phúc hơn – giống như khi giảm cân: Mình gọt bớt những mỡ thừa đi để khỏe mạnh và tự tin hơn rất nhiều.

Muôn vàn biết ơn

Mình biết ơn sự quan tâm và đồng hành của mọi người qua những chia sẻ, tư vấn, và động viên. Văn chính là người, và qua việc viết trên blog này, mình được kết nối với phiên bản chân thành của chính mình, mà khi không viết thì thường mình sẽ đánh rơi mất. Cảm ơn các bạn đã đọc và đồng hành cùng mình trên hành trình này nhé.