Tín hiệu vũ trụ: 3 yếu tố thiên, địa, nhân trong tìm kiếm việc làm 🪐
Cá nhân có xuất sắc thì cũng không tránh được ảnh hưởng từ bối cảnh chung. Đi tìm việc làm cũng cần “thiên thời, địa lợi, nhân hoà”.
Nhiều người đang trải qua thời kỳ khó khăn trong việc tìm kiếm công việc sau khi tốt nghiệp, và đây là một câu chuyện không của riêng ai.
Cùng xem các yếu tố “thiên thời, địa lợi” ảnh hưởng thế nào đến công cuộc tìm việc qua câu chuyện của mình và một người bạn.
Thiên chưa thuận lắm
Một người bạn của mình, đã có bằng cử nhân ngôn ngữ Anh, tính cách chăm chỉ chịu khó và có khả năng học hỏi, cũng đang đối mặt với những thách thức khi tìm kiếm công việc chính thức đầu đời.
Cụ thể, cậu ấy đang theo một chương trình học thêm ngôn ngữ 2 vào buổi tối sau khi kết thúc lịch làm việc part-time một công việc bưng bê suốt buổi sáng. Cứ về đến nhà là cậu ấy mệt hết hơi và chỉ muốn nghỉ ngơi thôi, và việc này lại ảnh hưởng đến năng lượng dành cho việc tìm việc chính thức.
Ảnh: Hà Nội Mới
Bối cảnh này chắc hẳn đang có nhiều bạn trẻ trải qua, chứ không chỉ người em của mình:
Kinh tế khó khăn, nhiều công ty cho nghỉ việc hàng loạt (layoff) để tiết kiệm chi phí vận hành;
Việc cho nghỉ hàng loạt có thể diễn ra một cách công khai, có đền bù thoả đáng, hoặc ở không ít ca thì cty gây khó dễ ngầm để người lao động nghỉ (quiet layoff);
Các đầu tuyển mới (new headcount) rất hạn chế;
Khi có công việc mới mở ra thì số lượng ứng viên đổ về là rất nhiều;
Kể cả với những công việc vốn không đòi hỏi kinh nghiệm, nhưng khi đứng giữa các ứng viên mới ra trường và các ứng viên đã có bề dày đi làm ở các tổ chức, công ty trước đó, thì nhà tuyển dụng hoàn toàn có thể cân nhắc chọn ứng viên đã có kinh nghiệm hơn, vì sẽ tiết kiệm công sức và chi phí đào tạo, và có khả năng cao hơn là nhân sự mới sẽ “làm được việc”. Cùng một chi phí trả cho nhân sự, tội gì lại chọn người ít kinh nghiệm hơn?
Cùng với năng lực như cậu bạn mình, nếu ra trường vào lúc kinh tế chung đang thăng hoa, các công ty mở mới nhiều, nhiều đơn vị cần bổ sung nguồn nhân lực để phát triển, chắc chắn sẽ có nhiều cơ hội hơn.
Nếu có lỡ thấy công việc không phù hợp thì trong bối cảnh ấy, bạn đổi nghề hay đổi ngành cũng dễ dàng hơn, chứ trong thời buổi bây giờ nếu muốn nghỉ việc thì sẽ cần nâng lên đặt xuống khá kỹ càng.
(Chia sẻ với mình nếu bạn cũng mới vừa ra trường, ở bối cảnh Việt Nam 2024-2025 nhé!)
Địa có khi tréo ngoe
Cuộc trò chuyện này đã đưa mình nhìn lại thời kỳ mình tìm kiếm công việc sau khi tốt nghiệp ở Hàn Quốc. Dù không phải đối diện với khủng hoảng kinh tế, nhưng với mình thời điểm ấy, việc tìm việc vẫn là một thử thách lớn.
Các việc cần đến người nước ngoài thì không quá nhiều, trong đó phần lớn là việc giảng dạy tiếng Anh (vì Hàn rất chú trọng tiếng Anh), và các công việc này thì ưu tiên cho người bản ngữ Anh hơn.
Các việc mở ra với người Việt thì sẽ xoay quanh thế mạnh lớn của chúng ta đó là dùng được tiếng Việt và thấu hiểu văn hoá Việt Nam. Đây là các job đi làm nghiên cứu thị trường, khai phá business cho các công ty Hàn đang hoặc sẽ mở rộng sang Việt Nam.
Có các việc ít cần quan tâm về quốc tịch hơn nhưng sẽ đòi hỏi trình độ cao hơn, ví dụ muốn làm nghiên cứu thì cần đi theo định hướng lên PhD hoặc PostDoc, và như thế là đi theo academia hoặc là research lâu dài.
Rồi kể cả những công việc mình khá hợp và công ty đã nhận vào làm, về sau lại vướng vấn đề visa. Ở đây có dilemma (tình thế lưỡng nan): công ty thuần Hàn thì không tuyển người nước ngoài, công ty cần nhiều nhân sự nước ngoài thì lại hết chỉ tiêu được tài trợ visa, công ty cần người nước ngoài và còn room tài trợ visa thì siêu hót và cực cạnh tranh.
Trong các công việc đấu lại với chính các bạn Hàn, cần thừa nhận mình so với các bạn là không trội hơn. Do đất chật người đông, bản thân các bạn ấy cũng rất chịu khó, một người biết 2-3 ngoại ngữ là không hiếm. Có lần mình đi apply vị trí cần người biết tiếng Việt, Hàn, Anh, và vào đến vòng trong thì bị loại vì có ứng viên Hàn biết tiếng Anh, Trung và đang học tiếng Việt. Quá đỉnh luôn.
Mình đã trải qua nhiều cảm xúc trong quá trình này, từ hy vọng đến thất vọng, và cũng vật vã mãi với vòng quay tìm việc - vướng visa - lại tìm việc, cho đến khi quyết định tìm kiếm cơ hội ở Việt Nam.
Về Việt Nam, mình vẫn là lính mới, bị thiệt ở các kiến thức xã hội và kinh nghiệm đi làm ở VN. Nhưng những kỹ năng khác về ngoại ngữ hay sự hiểu về Hàn Quốc lại trở thành lợi thế cạnh tranh của mình. Đúng vào thời điểm Việt Nam đón rất nhiều doanh nghiệp Hàn vào hoạt động, các cơ hội việc làm cả full-time lẫn cày thêm của mình đều cực kỳ phong phú.
Về Việt Nam vào lúc đó là quyết định mình sẽ không hối hận, vì về Việt Nam xong thì nút thắt về Địa được tháo bỏ luôn.
Bài học rút ra
Bài học 1: Hãy thay đổi “Địa” nếu có thể
Là những người trẻ nhiệt huyết, việc chúng ta có năng lượng và tinh thần học hỏi là đúng, và ta nên tự hào và tiếp tục phát huy điều đó.
Tuy vậy, khi có việc gì chưa như ý, đừng vội nghĩ đó là do ta nỗ lực chưa đủ. Đừng tự trách sao mình kém cỏi, hay sốt ruột vì ai cũng giỏi chỉ trừ mình ra.
Nói vậy chứ mình đã trải qua con đường giống các bạn, đó là tự mắng bản thân rất nhiều vì thấy thua kém người khác.
Dù có nói Hàn Quốc khó kiếm việc nhưng rõ ràng vẫn có những bạn Việt Nam xuất sắc bên ấy, được bao nhiêu công ty mời về, chỉ là mình không nằm trong số đó.
Bước đầu tiên của sự lớn lên, đó là thừa nhận là kém hơn người ta thật. Cái vốn “Nhân” của mình, đặt ở địa điểm Hàn Quốc khi ấy, là mình thua rồi.
Nhưng về Việt Nam, mình đã reset game, vẫn “Nhân” ấy nhưng ở “Địa” khác, còn “Thiên” ở Việt Nam thậm chí còn xịn xò hơn cả ở Hàn, thì tình hình đổi khác rất nhiều.
Mình cũng mất vài năm để đi từ số 0, đi ứng tuyển các công việc, sửa CV rất nhiều lần, đi phỏng vấn cực kỳ nhiều chỗ. Mình bật chế độ thợ săn và coi việc tìm job là công việc full time của mình.
Mình cũng trượt job nhiều, nhưng vì Thiên thời và Địa lợi, mình liên tục có những cơ-hội-khác để thử lại.
Đến thời điểm hiện tại, tuy vẫn chưa có thành tựu gì to tát, nhưng mình tự tin là có những thế mạnh tạo ra được giá trị, đóng góp được cho những tổ chức và công ty mình đầu quân.
Đã từ lâu lâu rồi mình không đi tìm job nữa, mà có thể xem các JD được các anh chị HR, talent acquisition gưỉ cho.
Với một số job đặc thù cần những bộ kỹ năng cụ thể, mình tự tin là chắc chắn mình sẽ được gửi JD, vì mình biết trong thị trường lao động không có quá nhiều “Nhân” có những kinh nghiệm và kỹ năng tương tự với mình.
Dần dần mình có cách tiếp cận khác đi trong việc tìm kiếm cơ hội phát triển bản thân. Mình vun trồng, kết nối, muốn mỗi ngày trôi qua thì ít nhất phải học được một cái mới, hay biết thêm một ai đó thú vị, hay là làm tốt hơn công việc thường ngày dù chỉ một chút. Mình trồng trọt và chờ một ngày quả ngọt sẽ đến.
Mình đã dần trở thành một người nông dân.
Việc này sẽ không thể xảy ra nếu ngày ấy mình cương quyết ở lại Hàn và để những thất bại ngày đó nhấn mình xuống sâu hơn, và bỏ lỡ giai đoạn vàng với cực kỳ nhiều cơ hội ở Việt Nam.
“Thiên cơ” là cái con người bé nhỏ không thể thay đổi.
Nhưng “Địa” là cái có thể khắc phục phần nào.
Vào Nam, ra Bắc.
Lên rừng, xuống biển.
Đi Tây, đi Đông.
Nơi nào bạn thấy sẽ có cơ hội hơn? Tại sao không cho mình cơ hội mới?
Bài học 2: “Nhân” vẫn là điều bản nắm rõ nhất
Mình quý trọng người bạn của mình vì em ấy không chỉ nghĩ mà đang hành động: Vẫn đi học thêm để bổ sung kiến thức, vẫn năng rải CV để tìm kiếm cơ hội, và trong khi đó thì vẫn làm một công việc tạm thời để có thu nhập trang trải cho bản thân, đỡ đần cho gia đình.
Tìm một công việc mình thích và phù hợp là quan trọng, nhưng trước hết ta cần một công việc có thể tạo ra nguồn thu để nuôi sống mình.
Trong cuộc sống không phải cái gì cũng theo được ý mình,
mà ngoài mình còn có nhiều người, còn có bối cảnh xã hội, thời đại.
“Thiên thời, địa lợi, nhân hoà” là như vậy.
Cậu bạn mình đang vướng “thiên” là cả xã hội và đất nước đang ở giai đoạn khó khăn chung, ít cơ hội việc làm.
Còn câu chuyện của mình ở Hàn là bị vướng “địa”, là nơi chốn không phù hợp để phát triển cho mình.
Mỗi câu chuyện sẽ có cái khó và mệt riêng, và sẽ cần những quyết định đúng đắn hay sự kiên nhẫn để vượt qua.
Có lúc ta mạnh mẽ trào lên, có lúc lại phải khiêm cung chờ thời, trong lúc chờ thì mài giũa học hành thêm.
Tóm tắt lại những trải nghiệm và quan sát của mình, thì sẽ là hình ảnh này:
Một lời chúc từ người đi trước
Mình không có gì nhiều để nói với cậu bạn của mình, ngoài lời chúc:
Hãy chân cứng đá mềm!
Sẽ không sao đâu vì mỗi thời sẽ luôn có thử thách của thời điểm ấy!
Trang mới của cả đất nước và xã hội sẽ mở ra, kéo theo rất nhiều cơ hội cho em.
Vấn đề là đến khi đó, em đã sẵn sàng để chớp lấy?
Xin hẹn bạn ở bài mới về chủ đề phát triển bản thân nhé!
#WOTN5 Bài viết thuộc thử thách viết 30 ngày của khóa học Writing On The Net.
Hey bạn, muốn viết blog hay mà không biết bắt đầu từ đâu?
Hãy đăng ký ngay khóa Writing On The Net (WOTN) - khóa học online về blogging tại MỞ - Mơ và Hỏi nha!
Nhập mã minivan (không viết hoa nhé) là bạn được giảm liền 100k học phí, quá hời luôn! Không chỉ học cách viết blog, khóa học này còn giúp bạn rèn tư duy chọn lọc, tiêu thụ và sắp xếp nội dung rành mạch – kiểu như nâng cấp cả "não bộ content" của bạn luôn. Đây là khóa học mình thấy hữu ích và đáng xiền nhất năm 2024 của mình ^^
Xin cảm ơn các bạn đọc đến đây, hẹn gặp ở bài sau nhé!
Bài này hay và hữu ích quá chị Vân ưi!
Kudos Van vì những câu chuyện hay và framework bổ ích ạ :D