Đi tìm động lực học ngoại ngữ ở đâu? Cách học từ người giỏi?

Môi trường & Tấm gương là 2 động lực rất lớn để bạn duy trì việc học

Có nhiều bạn hỏi mình về động lực để học. Cụ thể hơn, thường là học ngoại ngữ.

Sẽ không có đáp án chung cho tất cả mọi người nhưng mình có thể chia sẻ câu trả lời cá nhân của mình:

Mình không ngừng học vì

1. MÔI TRƯỜNG đòi hỏi: Xung quanh mình luôn đòi hỏi những kỹ năng không học thì sẽ không có được, và

2. Có những TẤM GƯƠNG nhãn tiền: Quanh mình có rất nhiều người giỏi, khiến mình hâm mộ cực.

Ngoài tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ, mình đã và đang học các ngôn ngữ khác như tiếng Anh, Hàn, Nhật và Trung.

Mình đã thử sức ở nhiều bài thi chuẩn hoá về ngôn ngữ như:

1. Tiếng Anh: IELTS 7.5 (cao nhất là 9.0), trong đó Đọc 8.0 & Nghe 8.5; TOEIC 935

2. Tiếng Hàn: TOPIK 5 (cấp cao nhất là 6) trong đó Đọc 86/100 và Nghe 92/100

3. Tiếng Nhật: JLPT N2 (cấp cao nhất là N1), trước đó đạt N3 với manten (full điểm) Đọc hiểu 60/60.

Sau đây, mình xin chia sẻ cụ thể câu chuyện mình đã trải qua về 2 yếu tố tạo nên động lực này.

Môi trường ép bạn đến đâu?

Hồi mình sang Hàn học đại học (mình học trường quốc tế sẽ nghe giảng bằng tiếng Anh), vốn tiếng Anh của mình còn hạn chế, do lúc trước học để đi thi TOEFL SAT siếc các thứ chứ không có môi trường giao tiếp bắt buộc phải dùng tiếng Anh. Còn Tiếng Hàn thì đi học được mấy tháng ở trung tâm cũng gọi là biết chào hỏi, hỏi giá tiền, hỏi đường đi... nhưng nếu ai đó đáp lại thì sẽ không hiểu gì cả 😅.

BÙM! Đùng cái, mình sang Hàn, học ở một trường chắc 80% là Hàn kiều nói tiếng Anh trôi chảy và tiếng Hàn cũng tốt, 15% là các bạn Hàn nhưng đã cày tiếng Anh rất chăm chỉ và 5% là SV quốc tế như mình.

Học kỳ 1 khi mới sang, đã có lần mình rón rén khóc khi nhận ra hội quốc tế mình chơi cùng phần lớn là gốc Hoa. Bạn này người Indo, bạn kia người Malay, bạn nữa người Sing, rồi thì một bạn người Trung, lúc đầu nói chuyện với nhau bằng tiếng Anh, xong một lúc đẹp giời nọ tự nhiên cả mâm nói tiếng Trung vì thuận mồm.

Thế là mình hơi ra rìa, không hiểu gì cả. Dù chỉ mất mấy phút thôi nhưng sau đó cũng buồn phết, kiểu tủi thân vớ vẩn thôi chứ chả ai làm gì mình.

Bối cảnh sinh ra hành động: Kỳ sau đó, mình đăng ký học lớp tiếng Trung vỡ lòng vì nhu cầu biết tiếng Trung còn cao hơn cả tiếng Hàn dù đang ở Hàn 😂. Mình đã học tiếng Trung khoảng hơn một năm và thử sức với HSK 4, và đã suýt đậu với số điểm là 178/300 (nếu được 180 điểm thì đậu).

Các thầy giáo phụ trách tuyển sinh ở trường cũng hơi “cay đắng” đùa là mất công đi cả Đông Nam Á tuyển sinh cho phong phú, mà cuối cùng phần lớn lại gốc Hoa, nên không được đa dạng lắm nhỉ mấy trò (hihi).

Chuyện thật như đùa: Sang Hàn xong phải đi học tiếng Trung để có bạn mà chơi cùng :P. Nhưng vui là do học lớp Trung nên mình lại quen nhiều bạn Hàn.

Học kỳ 2 thì có một môn này cả khóa mấy trăm bạn học cùng nhau, thầy bật cho xem một số học liệu là video mà toàn nói tiếng Anh cổ, không có phụ đề tiếng Anh (thì nó là tiếng Anh rồi mà), chỉ có phụ đề tiếng Hàn (đau đớn).

Mình không hiểu cái gì luôn.

Lúc đó như thể bị đấm một cái thật đau để nhận ra tiếng Anh của mình cùi quá.

Hồi học cấp 3 chỉ biết đến TOEFL IELTS là thước đo cao xa lắm rồi, đi du học thì vật vã với essay, papers, viết được bài luận là thấy cũng ra gì, giao tiếp được với bạn bè thầy cô là cũng tự hào phết - để rồi nhận ra có những giới hạn xa và cao hơn rất nhiều, đó là xem video tiếng Anh cổ có phụ đề tiếng Hàn 😂😂 (chả hiểu gì cả).

Cái kết sau đó thế nào?

Bối cảnh lại sinh ra hành động: Mình nhận ra, ai cứu được mình ngoài mình bây giờ?

Khóc xong thì cất nỗi chán đời vào một góc, mình đi luyện phim Hollywood cổ điển để nghe thêm tiếng Anh, và phải nghiêm túc hơn với việc học tiếng Hàn.

Trời ban cho mình người bạn cùng phòng KTX người Hàn siêu mê phim ảnh độc lập nên hai đứa có kha khá chuyện để chia sẻ. Nhiều khi đọc truyện xem phim mà xúc động quá thì mỗi đứa một xó khóc 😋.

Sau một kỳ là tiếng Anh của mình cũng phong phú lên phết, rồi qua các kiểu bài vở thi cử thì cũng đỡ ấm ớ hơn lúc mới sang, không còn sợ khi xem video nói tiếng Anh cổ nữa dù vẫn không hiểu hết ˆˆ.

Tiếng Hàn thì có học có hơn, đi học trên lớp thì cho mình lý thuyết và ngữ pháp, còn đời sống hàng ngày cho mình nhiều pha tẽn tò vì giao tiếp dở hơi 😂😂.

Hồi mình còn rất non nớt với tiếng Hàn nè, làm slide thuyết trình về sauna Hàn Quốc (jjimjil bang) để lên nói. Có bạn nào đang học tiếng Hàn thì đọc thử xem mình viết gì nhé ˆˆ

Cứ thế, hết tình huống này đến thử thách nọ khiến mình liên tục nhận ra mình kém quá.

Sao mọi người không có vấn đề lắm về nghe nhìn đọc hiểu mà mình cứ lơ nga lơ ngơ? Sao xung quanh toàn người giỏi thế?

Và do đó, chúng ta có yếu tố thúc đẩy thứ hai, chính là:

Tấm gương xung quanh có gì để học?

Có người giỏi do chăm chỉ, có người giỏi do xuất thân và nền tảng giáo dục thuận lợi, có người thì gom đủ cả hai yếu tố.

Mình nhận ra rằng, người ta làm được, mình cũng sẽ làm được.

Nhưng không phải là kiểu cố gắng mù quáng, nhất nhất tin là bạn kia làm được thì tôi cũng phải thế.

Cốt lõi là khi thấy ai giỏi và hâm mộ họ, thì mình phải tìm ra được nguyên nhân họ giỏi, để copy cái nào có thể copy, và chấp nhận sẽ không làm giống được họ ở những điểm mà xuất phát điểm của hai bên khác nhau.

Ví dụ như bạn mình chơi thân người Sing, cô gái gốc Hoa đã kể ở trên, vốn đã có 2 tiếng mẹ đẻ là Hoa và Anh, học tiếng Nhật là ngoại ngữ. Thì khi bạn ấy học tiếng Hàn thì cực kỳ thuận lợi, do tiếng Hàn có phần lớn từ vựng gốc Hán và ngữ pháp lại hao hao tiếng Nhật. Bạn ấy còn cực kỳ cực kỳ siêng năng, đi học luôn ghi chép siêu chi tiết và không bao giờ để việc sát deadline mới làm.

Vậy mình sẽ không copy được ở bạn các điểm "là người Sing, gốc Hoa, thạo sẵn tiếng Anh tiếng Hoa". Nhưng, mình sẽ học hỏi được ở bạn sự chăm chỉ, cần cù, ghi chép tỉ mỉ và dành thời gian thích đáng cho việc học.

Dân Sing có ưu thế tự nhiên về ngôn ngữ do các bạn ấy nói đủ thứ tiếng ấy. Nên bạn đừng để bản thân bị áp lực quá khi chơi với các bạn Sing nha ˆˆ (Nguồn ảnh: Wiki)

Một bạn nữa mình cũng chơi thân và rất quý, người Việt như mình, khi ở Việt Nam đã thành thạo tiếng Anh tiếng Pháp biết cả tiếng Ý, sang Hàn thì học tiếng Hàn từ đầu. Bạn ấy có sức ép rất lớn về thời gian vì sang Hàn một cái vừa học chuyên ngành bằng tiếng Anh, vừa học tiếng Hàn cấp tập để năm sau học chuyên ngành bằng tiếng Hàn. Bạn ấy lăn xả mọi cơ hội để học tập tiếng Hàn, từ ở trong lớp, phòng lab, đi làm thêm, mọi nơi mọi chỗ. Khỏi cần nói cũng biết về sau bạn ấy thành tạo tiếng Hàn luôn.

Tương tự, ở đây mình không thể copy sự giỏi giang của một người giỏi đa ngôn ngữ (polyglot) được, nhưng có thể học ở bạn sự linh hoạt và bền bỉ khi sắp xếp thời gian để làm rất nhiều thứ, và phải chấp nhận đầu tư công sức để thu lại thành quả trong tương lai. Không gieo hạt thì không hái quả.

Việt Nam mình có nhiều bạn là polyglot chuẩn xịn luôn ấy, và mình rất may mắn có nhiều bạn bè là polyglot ˆˆ (Nguồn ảnh: ThinkingInEnglish)

Đến khi mình đi làm, những người sếp và bạn đồng nghiệp vẫn tiếp tục khiến mình ngạc nhiên và ngưỡng mộ về sự giỏi giang ít nhất ở mảng ngôn ngữ. Sếp ở công ty cũ mình từng làm là một người chị rất rất đỉnh, thực sự hoàn hảo, tiếng Anh tiếng Hàn tiếng Việt chị đều nói vô cùng cuốn hút thuyết phục, viết mail cũng lớp lang logic chỉn chu không hở chỗ nào, có lần đọc nháp thư chị gửi khách mà mình cảm động rưng rưng. Còn ở cty sau đó có một anh sếp người Nhật gốc Hàn có tiếng Anh rất sắc sảo có hồn và anh ý đang định đi học tiếng Việt nữa.

Mỗi người tài giỏi xuất hiện đều là cơ duyên để mình nhìn nhận lại bản thân, xem có thể đối chiếu học gì từ họ, và những hạn chế mà chưa khắc phục được là gì.

Photo by Artem Bryzgalov on Unsplash

Tạm kết về 2 yếu tố cấu thành động lực

Đọc đến đây bạn đã nhận ra 2 động lực rất lớn để mình luôn thấy mình còn chưa giỏi, và phải học hỏi không ngừng:

1. BỐI CẢNH xung quanh như trường lớp, công việc buộc mình phải có kỹ năng nào đó, ví dụ tiếng Anh hoặc tiếng Hàn.

2. Có những tấm gương NGƯỜI THẬT - VIỆC THẬT cực kỳ xuất sắc để mình nhìn mà học hỏi và biết là còn lâu mình mới chạm đến giới hạn, vì mình đã giỏi bằng họ đâu ^^

Khi ai đó nói là họ không có động lực học ngoại ngữ, mình thường hỏi người đó là bạn có làm công việc nào thực sự đòi hỏi ngoại ngữ không, và có ai giỏi ngoại ngữ mà bạn biết không?

Nếu công việc của bạn có thể làm được mà không cần tiếng Anh, hoặc cần tiếng Anh một chút xíu thôi, thì quá dễ hiểu vì sao bạn không có động cơ nào để mài giũa tiếng Anh.

Nếu về mặt thực tiễn là bạn cần một ngoại ngữ nào đó, nhưng nếu xung quanh không có ai giỏi để khiến bạn nể phục, hâm mộ, muốn-giống-như-họ, thì khả năng cao bạn cũng không có động lực tiến lên. Nếu không có tấm gương, bạn không có cái mốc để hướng tới, đâu có biết trên đời này (hoặc trong thị trường lao động này) có những cao thủ xịn sò đến mức nào.

Lý do vì sao nhiều khi học ngoại ngữ với giáo viên bản ngữ lại không tốt bằng giáo viên Việt nam nhưng giỏi ngoại ngữ là vậy.

Học với GV bản ngữ, nhiều khi bạn không NỂ họ, không hâm mộ họ với tư cách một người đã thuần phục được ngôn ngữ mới lạ, thì họ có gì để bạn MUỐN HỌC đâu?

Photo by Justin Veenema on Unsplash

Khi thấy mình còn kém, đừng chỉ buông một câu "Mình không có động lực gì cả", mà thử nhìn nhận kỹ xem vì sao bạn lại không có động lực?

Nếu vì môi trường không đủ kích thích, hãy đổi môi trường hoặc tự tạo môi trường nào đó bắt buộc bạn phải dùng ngoại ngữ.

Nếu vì không có tấm gương nào để bạn soi vào và trầm trồ, hay chủ động đi tìm một vài hình mẫu nào đó bạn thấy thích và muốn làm theo.

Chiếu lại theo mô hình yêu thích của mình là Thiên - Địa - Nhân, thì hai động lực ở bài này chính là Địa và Nhân của bạn đó. Nếu môi trường không tốt, hãy di chuyển. Nếu tấm gương chưa có, hãy mở rộng mối quan hệ, va chạm nhiều hơn, quan sát nhiều hơn để tìm ra những con người bạn muốn học hỏi.

TÍN HIỆU VŨ TRỤ - 3 YẾU TỐ THIÊN, ĐỊA, NHÂN TRONG TÌM KIẾM VIỆC LÀM 🪐

Xin tạm kết:

Động lực là cần thiết để làm và học bất kỳ cái gì.

Nếu chưa có động lực, hãy tự tạo hoặc đi tìm cho ra động lực cho chính mình.

MOTIVATE YOURSELF!

---

Bài viết thuộc thử thách Viết Đều và Hay của Writing On The Net Alumni.

#wotn #vietdeuvahay