4 nguyên lý xây dựng Bộ não thứ hai 🧠

Hay là bài tri ân (sớm) khóa học Writing On The Net và những người đồng hành :).

Tóm tắt bài trước

Ở bài trước, mình ghi lại định nghĩa “Bộ não thứ 2”, và vì sao chúng ta nên xây dựng bộ não mở rộng này:

1. Một, bộ não thứ 2 cho chúng ta ta cơ hội học tập vô hạn, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.

2. Hai, những ý tưởng, kiến thức của chúng ta được đào sâu, kết nối và tạo ra giá trị mới.

Ở bài hôm nay, hãy cùng mình đi qua các nguyên lý tổ chức bộ não thứ 2, và cơ chế tạo ra thêm giá trị từ bộ não mới này.

Mình sẽ lấy ví dụ từ một số bài tập của lớp học viết Writing On The Net (WOTN) mà qua đó mình được thực hành xây dựng bộ não số 2.

Rất hy vọng mọi người được “gieo duyên” để đến với các lớp học của Mở! 😃

Photo by Greg Rakozy on Unsplash

Nguyên lý xây dựng bộ não thứ 2

1. Nguyên lý 1: Cần ghi lại mọi ý tưởng, suy nghĩ mà bạn thấy đáng-ghi-lại vào bộ não thứ 2.

2. Nguyên lý 2: Lưu trữ ở một nơi thôi.

   Khi bạn cần sáng tác, tìm tài liệu ôn tập lại, hay là tìm cảm hứng, thì chỉ cần lên đúng một nơi đó để lục lại.

3. Nguyên lý 3: Phải nhanh.

   Nếu không nhanh thì ý tưởng bay đi mất, nên thao tác và nền tảng phải thuận tiện để bạn lưu giữ nó lại nhanh nhất có thể.

4. Nguyên lý 4: Nên tận dụng các phương tiện kỹ thuật số và các phương pháp tổ chức linh hoạt để tiện tìm lại và đào sâu.

Photo by Ryunosuke Kikuno on Unsplash

Ở lớp học WOTN, lúc đầu mình rất bất ngờ khi việc học viết lại không đến từ viết, mà lại bắt đầu từ việc tiêu thụ nội dung.

[Phần 1: Note-taking cho Người viết] Tại sao phải take notes?

Những “người đồng hành” ở WOTN giới thiệu với chúng mình khái niệm về Nhà kho Lưu trữ Ý tưởng. Mỗi bạn sẽ chọn một nền tảng để làm nơi lưu trữ, ví dụ ứng dụng Notion, Obsidian, vân vân,…. và gắn bó với một nơi đó để ký thác những kiến thức, ý tưởng nảy đến trong ngày ⇒ Nguyên lý 2: Bộ não 2 là ở Một nơi thôi, không lưu trữ bừa bãi, tản mát.

Trước đó, trước khi kiến thức đi vào một nhà kho tập trung này, thì nó cần được “túm” lại ở bãi tập kết đã. Bãi tập kết là một ứng dụng trung gian giúp bạn ghi lại mọi-thứ ập đến trí não mà bạn thấy hay (Nguyên lý 1).

Bọn mình có thể dùng chính ứng dụng Notion, Obsidian ở trên, hoặc là một ứng dụng chat, tạo lời nhắc (reminder) mà mỗi cá nhân hay dùng. App nào càng quen thuộc thì chúng ta sẽ càng ghi chép được nhanh chóng (Nguyên lý 3).

Về các nguyên lý 1-2-3 này, xin giới thiệu một bài viết siêu cô đọng và dễ hiểu từ Akwaaba, Tùng. Bài này đã khiến mình “WOW” và thực sự chấn động luôn ^^.

[Phần 2: Note-taking cho Người viết] Bãi tập kết Ý tưởng

Cuối cùng, đã có bột để sắp gột nên hồ, việc tổ chức thông tin (Nguyên lý 4) rất quan trọng. Phần này mình xin giới thiệu bài viết mật độ thông tin và hướng dẫn dày đặc đến một thầy giáo khác của lớp WOTN: Tuấn Mon.

Lý do mình thực sự thích ghi chú bằng Obsidian - Tuấn Mon

Photo by Petrebels on Unsplash

(Hình ảnh thư viện ở trên với nhà kho ở dưới nó na ná nhau nhỉ, và bộ não thứ 2 cũng giống vậy :D)

Cơ chế tạo ra giá trị từ bộ não thứ 2

1. Ngâm nga, dành thời gian cho các ghi chú.

   Ta có thể suy ngẫm và kết nối note mới với một note cũ, viết thêm vào note sau khi ngâm nó đủ lâu, hay dành thời gian xem xét lại cùng một chủ đề sau khi tích lũy nhiều note của cùng chủ đề đó.

Photo by Kelly Sikkema on Unsplash

2. Lưu trữ không phải chỉ để nó im lìm đứng yên ở đó.

   Từ các ghi chép, ta cần liên kết chúng nó lại, xem cái gì tương đồng, cái gì củng cố nhau, cái gì mâu thuẫn nhau.

   Phần này có thể tham khảo mô hình “Đông Tây Nam Bắc” được nhắc đến bởi Tuấn Mon:

   • Bắc: Điều gì dẫn đến điều này?

   • Nam: Điều này dẫn đi đâu?

   • Đông: Điều nào củng cố điều này?

   • Tây: Điều nào phản bác lại điều này?

   Từ đây những ý tưởng và sáng tạo mới sẽ nảy sinh.

Photo by Honey Yanibel Minaya Cruz on Unsplash

3. Không nên đợi chờ “phải có gì hay thì mới viết”, “có gì thú vị thì mới ghi lại”, mà cứ ghi chép tất cả lại đó, và những cái ý nghĩa, hấp dẫn sẽ thành hình.

4. Do đã có nhà kho lưu trữ ý tưởng và kiến thức, khi viết bài mới, sáng tạo gì đó, chúng ta không bao giờ phải bắt đầu từ một trang giấy trắng. Việc này giúp công tác sáng tạo, sáng tác đỡ khó khăn hơn nhiều.

Photo by Steve Johnson on Unsplash

5. Chúng ta sẽ thôi thắc mắc “học cái này để làm gì”, vì khi các điểm được nối vào nhau ở đâu đó trong tương lai (connecting the dots), tất cả chúng nó sẽ có ý nghĩa, vai trò của mình.

Tóm lại:

Bộ não thứ 2 chính là nơi trung chuyển giúp biến kiến thức, cảm hứng thành tác phẩm, biến input trở thành output, nấu nguyên liệu thô thành món (hy vọng là) ngon.

Ở lớp học WOTN, thử thách viết liên tục trong 30 ngày chính là để ‘push’ các học viên cần có output liên tục, từ đó cần nghiêm túc xây dựng và xử lý các nguyên liệu là kiến thức đầu vào.

Mình nhận thấy vai trò của bộ não thứ 2 là:

Nếu chỉ viết bằng cảm hứng và những khoảnh khắc “Eureka!”, chúng ta sẽ không trụ nổi quá 5 ngày.

Nhưng với một bộ não thứ 2, với các nguyên lý logic của nó, chúng ta làm việc dựa trên khoa học và sự bền bỉ, do đó viết được lâu ngày.

Trước mắt là lớp học viết Writing On The Net, nhưng mình chắc chắn “Bộ não thứ 2” mà mình đang xây từ đầu sẽ tiếp tục đi cùng mình lâu dài trong mọi công cuộc viết lách, học hành, sáng tạo về sau.

—

Đọc lại phần 1: Vì sao ta cần Bộ não thứ Hai?

---

#WOTN5

Bài viết thuộc thử thách viết 30 ngày của khóa học Writing On The Net.